علائم افزایش مس در بدن چیست؟ زنگ خطر بیماری ویلسون

مس یکی از انواع مواد معدنی ضروری برای بدن هر فرد است که از اهمیت فراوانی برای سلامت جسم و روان برخوردار می‌باشد. این ماده معدنی به وفور در طبیعت یافت می‌شود و می توان گفت تقریبا همه‌ی مواد خوراکی دارای مس هستند و مس بدن تامین می‌شود. حتی مس بدن از راه استفاده از ظروف مسی نیز تامین  می‌گردد. البته این ظروف خواص بیشتری نیز دارند و از این رو خرید ظروف مسی عمده و تک در سراسر کشورمان بسیار رواج دارد. مقدار مورد نیاز مس برای بدن هر انسان سالم تقریبا بین 100 تا 150 میلی‌گرم به صورت روزانه تخمین زده می‌شود.

مس مزایای شگفت‌انگیز بسیار زیادی برای سلامتی جسم به ویژه سیستم ایمنی و دیگر فرآیند‌های بدن مانند رشد جنین داخل شکم مادر و جلوگیری از پیری دارد. کمبود مس در بدن اتفاقی بسیار نادر است و بیشتر در بیمارانی مشاهده می‌شود که نارسایی کلیه و کبدی دارند و در بیشتر مواقع بر اثر کاهش غیر طبیعی تعداد گلبول‌های سفید خون به وجود می‌آید.

مس در بدن وظایفی به عهده دارد که از جمله این وظایف حفظ استخوان مفاصل و بافت‌های همبند، تولید انرژی در سلول‌ها، سیستم تولید مثل، سیستم عصبی،

علائم افزایش مس در بدن چیست؟ زنگ خطر بیماری ویلسون

 و … می‌باشد. از دیگر فواید مس کافی در بدن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تنظیم سیستم ایمنی بدن
• کارکرد صحیح مغز
• تنظیم ضربان قلب و فشار خون
• پیشگیری از بیماری هایی مانند انواع سرطان، آلزایمر، بیماری های قلبی-عروقی و پارکینسون
• جذب آهن

تا اینجا به فواید و ضروریات وجود مس در بدن اشاره شد اما مشکل از جایی شروع می‌شود که مقدار طبیعی آن در بدن افزایش می‌یابد که این افزایش مقدار مس در بدن با مشکلاتی همراه است. مصرف زیاد مس باعث بروز مسمویت خواهد شد که این مسمومیت ممکن است خودش را به طرق مختلفی نشان دهد که گاهی این مسمومیت می‌تواند خطرناک و یا حتی مرگبار باشد.

از جمله این آثار مسمومیت‌ها مواردی هستند که در زیر به علائم افزایش مس در بدن اشاره کرده‌ایم:

• اسهال
• تب
• سردرد شدید
• خون در استفراغ
• طعم فلز در دهان
• مدفوع تیره به رنگ سیاه
• احساس غم و افسردگی
• کم خونی
• کم شدن بینایی (در مواردی از دست دادن بینایی)
• عدم تمرکز کافی
• استرس، اضطراب و تحریک پذیری بالا
• کبد یا طحال بزرگ‌شده
• سیروز کبدی
• اختلالات حافظه
• تغییر شخصیت
• کبود شدن رنگ ناخن‌ها
• زردی چشم و پوست (یرقان)

یکی دیگر از علائم افزایش مس در بدن، زردی چشم و پوست است که نشان‌دهنده اختلال در کارکرد موثر کبد است. در حالت عادی مس در کبد ذخیره شده و توسط کیسه صفرا دفع می‌شود اما با افزایش مس در بدن، کبد دیگر قادر به دفع مس نبوده و مواد زائد در بدن تجمع کرده و باعث بروز زردی در چشم و پوست می‌شود.

• گرفتگی عضلات شکمی (درد و تورم)

این مورد با خستگی و کمبود اشتها همراه است و یکی از نشانه‌های اولیه مسمومیت با مس شناخته می‌شود. درد و تورم در شکم و پاها از نشانه‌های شایع دیگر است.تورم شکمی هنگامی به وجود می‌آید که عملکرد کبد دچار اختلال می‌شود و باعث حبس مایعات می‌شود.

• به وجود آمدن حلقه‌های قهوه‌ای رنگ در چشم

در این نوع مسمومیت حلقه‌هایی طلایی رنگ و یا سبز رنگ در اطراف چشم به وجود می‌آید که علت این عارضه نفوذ مس در بخش‌هایی از قرنیه می‌باشد و یکی از نشانه‌های خاص افزایش مس در بدن است.

• مشکلات بلع و گفتاری، لرزش و ناهماهنگی در بدن

اگرچه وجود مس در بدن بسیار ضروری می‌باشد اما انباشت آن موجب بروز اختلالاتی در بدن به ویژه سیستم عصبی-عضلانی خواهد شد. در این نوع اختلال بلع دچار مشکل شده و یا بسیار سخت است، همچنین حفظ تعادل بدن با چالش و ناهماهنگی روبرو می‌شود. علاوه بر موارد گفته‌شده در بالا افزایش مس در بدن می‌تواند بصورت ارثی نیز باشد که بسیار نادر است اما به این نوع بیماری که با افزایش مس در بدن اتفاق می‌افتد ویلسون گفته می‌شود.

در این نوع اختلال ژنتیکی مس در بدن خصوصا در کبد و مغز تجمع می‌کند و بیمار مبتلا به این اختلال ژنتیکی نادر نمی‌تواند بصورت صحیح مس‌های اضافی را از طریق کبد خارج کند و هنگامی که از حد طبیعی عبور کرد کبد این مس اضافه را مستقیما وارد جریان خون فرد می‌کند و فرد با مشکلاتی جدی روبرو خواهد شد.

از جمله این مشکلات آسیب به مغز، کلیه و چشم می‌باشد و اگر درمان سریع انجام نگیرد، موجب مشکلات جدی‌تر مانند نارسایی کبدی و مرگ خواهد شد. جالب است بدانید وقتی که کبد نتواند وظیفه‌اش را به شکل صحیح انجام دهد در فرآیندهای طبیعی بدن مانند هضم غذا تاثیر گذاشته و عملکرد آن را مختل می‌کند و جذب ویتامین‌های محلول در چربی در بدن به خوبی شکل نمی‌گیرد.

خوراکی‌هایی از جمله جگر، قارچ، صدف، شکلات و مغزیجات سرشار از مس هستند و به بیماران مبتلا به بیماری ویلسون اکیدا توصیه می‌شود از خوردن این خوراکی ها پرهیز کنند. در این صورت ویتامین‌های ضروری بدن برای رشد مو جذب نشده و فرد دچار ریزش موی شدید می‌شود، در نتیجه می‌توان گفت ریزش مو در افراد مبتلا به این بیماری بسیار اتفاق می‌افتد.

در صورتی که علائم اولیه بیماری در فرد ظاهر شود و فرد مشکوک به این بیماری باشد آزمایش‌هایی برای تشخیص این بیماری صورت خواهد گرفت مانند:

• آزمایش خون برای محاسبه میزان مس موجود در بدن
• آزمایش‌های عملکرد کبد
• آزمایش عملکر کلیه
• آزمایش ادرار
• نمونه‌برداری از کبد
• معاینه قرنیه چشم

برای این بیماری درمان قطعی وجود ندارد اما این بیماران با رعایت توصیه‌های زیر می‌توانند به طور چشمگیری این بیماری را کنترل کنند:

• مصرف داروهایی که موجب دفع مس اضافی از بدن می شوند
• مصرف ویتامین B6
• پیوند کبدی در صورت آسیب‌های شدیدتر

همانطور که در بالا گفته شد مس یک ماده معدنی حیاتی برای بدن است و در تمامی بافت‌های بدن انسان از جمله گلبول‌های سفید و قرمز وجود دارد و کمبود این ماده معدنی موثر در بدن موجب بروز اختلالاتی جدی در مغز، سیستم عصبی و سیستم قلبی عروقی خواهد شد، اما نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه کرد حفظ تعادل می‌باشد که موجب سلامتی شده و در غیر اینصورت ممکن است شما را با مشکلاتی جدی روبرو کند. همچنین در این گفتار علائم افزایش مس در بدن شناختیم تا حواسمان به مشکلات ناشی از این مورد باشد. در کشور ما نیز فلز مس بسیار کاربردی است و علاوه بر غذاهای حاوی مس، انواع ظروف مسی باکیفیت تولید می‌شود و خرید و فروش عمده ظروف مسی اصفهان و زنجان که بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ظروف مسی هستند، در سراسر کشور طرفدار دارد.