برنج به عنوان یکی از اقلامی است که اکثر ایرانی‌ها در خانه‌هایشان دارند و در روز حداقل یک وعده برنج مصرف میکنند و برنج یکی از وعده‌های اصلی در برنامه غذایی ایرانی‌ها است. بنابراین در کشور در طول روز حجم زیادی برنج خریداری و مصرف می‌شود. عرضه و تقاضا باعث شده علاوه بر خرید برنج خام، نگهداری از برنج مهم و ضروری باشد . اگر برنج شما تازه باشد شرایط نگهداری نیز به مراتب سخت‌تر خواهید شد. در ادامه شما را با ترفند و روش‌های نگهداری برنج برای جلوگیری از شپشک آشنا خواهیم کرد تا شما دیگر مشکل خرابی ناشی از نگهداری بد برنج را نداشته باشید.
در مجله اینترنتی اکالا بلاگ همراه ما باشید.
ظرف مناسب برای نگهداری برنج چیست؟
در ادامه به بررسی شرایط نگهداری برنج و بهترین ظرفی که شما برنج را در آن نگهداری کنید، می‌پردازیم.
۱- کیسه پارچه‌ای
یکی از بهترین ظرف‌هایی که برای نگهداری برنج گفته خواهد شد، کیسه پارچه‌ای است. به شرطی که جنس کیسه پارچه‌ای کاملاً از نخ طبیعی باشد و در آن از پلاستیک استفاده نشده باشد. چون به مرور زمان پلاسیتک رطوبت و گرما را در خود نگه می‌دارد و بر کیفیت برنج تاثیر منفی خواهد گذاشت.
اما بر خلاف کیسه پلاستیکی، کیسه نخی رطوبت را از برنج می‌گیرد و موجب افزایش طول عمر برنج می‌شود. اما مشکلی که کیسه‌های نخی دارند پاره شدن آنها به مرور زمان می‌باشد و اینکه ظاهر زیبایی برای نگهداری برنج در آشپزخانه را ندارد. اما توصیه می‌شود که به مقدار مصرف یک هفته برنج را در یک ظرف دیگر نگهداری کنید و بقیه برنج ها را در کیسه نخی نگهداری کنید.
مطالب مرتبط : تفاوت برنج کته و آبکش
۲- ظرف پلاستیکی (پلاستیک مات)
نگهداری از برنج در ظروف پلاستیک مات گزینه بدی نیست اما به شرطی که حتما پلاستیکی که برای نگهداری برنج انتخاب می‌کنید، حتماً از مواد اولیه مرغوب و درجه یک ساخته شده باشند. اگر جنس پلاستیک شما خوب نباشد، قطعاً به مرور زمان بو و طعم برنج تحت تاثیر پلاستیک قرار خواهد گرفت و برج آن کیفیت همیشگی خود را به راحتی از دست می‌دهد.
به این نکته دقت کنید که وقتی برنج را در ظرف پلاستیکی می‌ریزید، از خشک بودن ظرف اطمینان حاصل کنید. زیرا این گونه ظروف باعث نگهداری رطوبت در سطح برنج می‌شوند که به مرور زمان باعث خراب و فاسد شدن برنج می‌شوند.
۳- ظرف شیشه‌ای
ظرف شیشه‌ای به شرطی که مات باشد یک گزینه بسیار مناسب برای نگهداری برنج می‌باشد. همچنین بر خلاف ظرف پلاستیکی با طعم و عطر آن تغییر نمی‌کند. اما اگر ظرف شیشه‌ای نباشد حتما باید برنج را در جایی دور از نور خورشید مانند داخل کابینت نگهداری کنید، زیرا نور خورشید به سرعت موجب خراب شدن برنج خواهد شد.
۴- ظرف فلزی
استفاده از ظرف فلزی که دوجداره باشد و فقط لایه خارجی آن از فلز باشد و لایه داخلی از پلاستیک باشد، گزینه مناسبی برای نگهداری برنج است. اما اگر قرار باشد که برنج در یک ظرف فلزی ساده نگهداری شود و برنج در معرض تماس با فلز باشد. اصلا یک گزینه خوب برای نگهداری برنج نیست.
برنج را در چه محیطی نگه داریم تا از شپشک در امان باشد؟
همانطور که در بالا از بهترین ظروف برای نگهداری برنج با جزئیات صحبت شده در ادامه شرایط محیطی لازم و کافی را برای نگهداری هر چه بهتر برنج را بررسی خواهیم کرد.
۱- فضای خشک و خنک و دور از آفتاب
اولین و مهم‌ترین شرط برای نگهداری برنج در یک محل خشک و خنک بودن آن محل و همچنین دور بودن از تابش مستقیم نور آفتاب باشد. رطوبت و گرما باعث خراب شدن برنج و کاهش طول عمر آن می‌شوند.
۲- ظرف مناسب
همانطور که در بالا توضیح داده شد، کیسه پارچه‌ای نخی بهترین ظرف برای نگهداری برنج است. اگر از پارچه نخی استفاده می‌کنید، درون کیسه چند حبه سیر قرار دهید. این کار باعث می‌شود که از ورود حشرات به کیسه برنج و خراب شدن آن جلوگیری کند. اضافه کردن مقداری نمک و یا قرار دادن مقداری چوب زردچوبه یک گزینه دیگر برای جلوگیری از ورود حشرات است.
۳- هوا نکشیدن برنج
سعی کنید برنج را در هر ظرفی که می‌ریزید و مخصوصاً کیسه نخی، در ظرف را حتما بسته نگهدارید. باز بودن در ظرف به مرور زمان باعث می‌شود که عطر و بوی برنج از بین برود.
سعی کنید که ظرف یا کیسه برنج را بر روی زمین قرار ندهید و بهتر است در ارتفاع ۳۰ سانتی متری از سطح زمین نگهداری شود و همچنین بهتر است از یک حفاظ فلزی مشبک استفاده کنید تا از ورد موجودات جونده‌ای مانند موش جلوگیری کنید.
۴- استفاده از قرص برنج
اگر شما میزان زیادی برنج را می‌خواهید برای طولانی مدت نگهداری کنید. بهتر است از قرص برنج برای جلوگبیری از آفت زدگی و حشره‌زدگی استفاده کنید. قرص برنج نیز بویی مانند سیر یا ماهی گندیده دارد که موجب جلوگیری از ورود حشرات می‌شود. اگر از قرص برنج استفاده کردید، وقتی که بخواهید برنج را مصرف کنید به خوبی آن را بشویید، زیرا قرص برنج بسیار سمی و کشنده می باشد.
البته برای جلوگیری از تماس قرص برنج با برنج ها بهتر است که قرص را درون یک قوطی کبریت خالی قرار دهید تا از تماس مستقیم با برنج جلوگیری شود.
مطالب مرتبط : چگونه مثل یک حرفه‌ای برنج درجه یک خریداری کنیم
۵- ریختن به اندازه برنج در کیسه
اگر شما از کیسه‌های برنج برای نگهداری آن استفاده می‌کنید، بهتر است که بیش از ۱۰ کیلوگرم برنج در آن نریزید، تا هم نگهداری آن آسان باشد و هم حمل و نقل راحتی داشته باشد. اما در سوله و انبارها کیسه های بزرگ برنج را با لیفتراک جابجا میکنند.
۶- جلوگیری از رطوبت برنج
اگر شما برنج تازه خریداری کرده‌اید و برای گرفتن رطوبت آن بهتر است آن را در آفتاب غیر مستقیم مانند سایه قرار دهید تا به مرور زمان خشک شود. دقت کنید که آفتاب مستقیم هر چند که باعث هر چه سریع‌تر خشک شدن برنج می‌شود، اما باعث می‌شود که برنج خرد شود و کیفیت لازم خود را از دست بدهد.
۷- چک کردن و جلوگیری از آفت‌زدگی برنج
در جنوب کشور درختی به نام نئم یا چربش وجود دارد که به شدت از آفت‌زدگی و حشره‌زدگی برنج جلوگیری می‌کند. اما اگر برنج شما به هر دلیلی دچار آفت و حشره‌زدگی شود بهتر است برنج را بر روی یک سینی یا پارچه در نور غیر مستقیم آفتاب پهن کنید تا حشرات به مرور زمان از برنج خارج شوند و اگر حشره مرده‌ای در برنج وجود داشت آن را به صورت دستی یا با استفاده از باد پنکه از برنج خارج کنید.
در مورد حشره برنج بیشتر بدانیم!
قطعا اسم حشره برنج، شپشک برنج یا جوجوی برنج را شنیده‌اید در این مطلب در مورد شپشک و راهکارهای مقابله با آن توضیح می‌دهیم.
شپشک یا جوجوی داخل برنج چیست؟
سرخرطومی برنج یا شپشک برنج (نام علمی Sitophilus oryzae) نوعی سوسک است که عمدتاً در مناطق استوایی وجود دارد. شپشک‌های برنج اندازه کوچکی دارند (حدود ۲ تا ۳ میلی متر) و بیشتر در برنج یافت می‌شوند. آنها همچنین در سایر محصولات غلات ذخیره شده مانند ذرت، ارزن، گندم، سورگوم، جو و جو یافت می‌شوند.
شپشک برنج، برای انسان مضر نیست، زیرا تابحال یافته‌ای نبوده تا اثبات کند که بیماری عفونی‌ای را منتشر کند یا انسان را نیش بزند.
چرا شپشک در برنج یافت می‌شود؟
شپشک برنج را می‌توان قبل از برداشت و آوردن آنها به یک مرکز فرآوری مواد غذایی در مزارع در مزرعه یافت. این شپشک‌ها ممکن است مدتی بعد در محصولات غذایی قابل مشاهده باشند و عموماً زمانی که این محصولات توسط مصرف کنندگان خریداری می‌شوند وارد خانه‌ها می‌شوند.
وجود شپشک‌ها را می‌توان از طریق نشانه‌هایی مانند سوراخ‌های گرد در هسته دانه‌های برنج و افزایش سطح رطوبت در جایی که دانه‌ها ممکن است احساس نمناکی داشته باشند، شناسایی کرد.
اگر شپشک در برنج یافتیم چه کنیم؟
مصرف کنندگان می‌توانند شپشک برنج را با شستن برنج از بین ببرند. پس از بین بردن شپشک یا جوجوی داخل برنج می‌توانند آن را مصرف کنند.
در حالی که ممکن است محصولات غذایی با شپشک برنج برای مصرف کنندگان جذاب به نظر نرسند، کارشناسان مواد غذایی معمولاً آنها را به عنوان مواد طبیعی و اجتناب ناپذیری در نظر می‌گیرند که بدون هیچ بیماری شناخته شده یا عوارض جانبی منفی در صورت بلعیدن، خطری برای سلامتی مصرف کنندگان ندارند. .
مطالب مرتبط : ۹ غذای جذاب و مناسب با برنج
چگونه می‌توانیم بروز شپشک برنج را کاهش دهیم؟
صنعت باید اطمینان حاصل کند که برنجی که وارد می کند و می فروشد برای مصرف سالم است. واردکنندگان باید اطمینان حاصل کنند که برنج در شرایط مناسب با رطوبت خشک یا کم و هوادهی مناسب نگهداری شده و به طور مرتب از نظر وجود حشرات بررسی شود.
مصرف کنندگان همچنین باید با رعایت نکات زیر اطمینان حاصل کنند که برنج خام به درستی نگهداری می‌شود:
- برنج را در ظرف در بسته و در جای خشک و خنک نگهداری کنید.
- اگر میزان مصرف شما پایین است، برنج را در مقادیر کمتر بخرید (مثلاً اگر یک خانواده ۲ نفره به ندرت برنج می‌پزد، می‌توانند بسته‌های ۱ کیلوگرمی را به جای بسته‌های ۵ یا ۱۰ کیلوگرمی بخرند).
- بسته برنج را فقط در مواقعی که نیاز دارید باز کنید و چند بسته را همزمان باز نکنید. بسته باز شده برنج را ظرف یک ماه مصرف کنید.
- پس از اتمام برنج در ظرف، ظرف را بشویید و قبل از پر کردن مجدد با بسته جدید برنج، ظرف را خشک کنید.
- مرتباً برنج خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید که سرخرطومی (شپشک) وجود ندارد. اگر سرخرطومی وجود دارد، سریعاً آنها را بردارید و برنج را مصرف کنید.
