نحوه صحیح تشخیص عسل طبیعی + چند نکته مهم

به دلیل تقلب‌ها و روش‌های غلطی که هر ساله طی تهیه و تولید عسل صورت می‌گیرد، از جمله دغدغه‌های افراد در زمان خرید آن به خصوص اگر در پی خواص درمانی عسل باشند، این است که آیا عسلی که خریداری می‌کنند طبیعی است یا خیر. بر همین اساس اغلب افراد به دنبال روش‌هایی مطمئن جهت تشخیص عسل طبیعی هستند. در ادامه این مطلب به بررسی بیشتر عسل طبیعی خواهیم پرداخت.

چگونه اصلی طبیعی را تشخیص دهیم

به چه عسلی طبیعی گفته می‌شود؟

عسل طبیعی همان شهد گل‌هایی است که زنبور بعد از تغذیه از گل‌ها و گیاهان گوناگون به فرآوری و تغلیظ آن پرداخته و شروع به ذخیره‌سازی آن در کندو می‌کند. چنانچه زنبور به جای آنکه از شهد گل‌ها و گیاهان تغذیه کند از قند سفید و یا شکر و یا انواع آب میوه‌ها تغذیه شده باشد‌، این محصول عسل طبیعی محسوب نمی‌شود.

بنابراین نه تنها بایستی عسل توسط زنبور تولید شده باشد، بلکه طبیعی بودن منبع شهد هم عامل مهمی است که وجه تمایز عسل طبیعی از غیرطبیعی خواهد بود. جالب است بدانید که عسل طبیعی متفاوت از عسل ارگانیک است. امکان دارد عسل طبیعی ارگانیک یا غیر ارگانیک باشد.

انواع عسل غیرطبیعی یا تقلبی

جهت تشخیص صحیح عسل طبیعی از غیر طبیعی، ابتدا لازم است بدانیم که عسل تقلبی با چه روش‌هایی تولید می‌شود، چرا که شیوه‌های تشخیص هر یک از آن‌ها متفاوت است. به صورت کلی سه شیوه برای تولید عسل تقلبی وجود دارد و کلیه عسل‌های تقلبی موجود در بازار نیز توسط یکی از همین سه روش تولید می‌شوند. در ادامه مبحث تشخیص عسل طبیعی این سه روش را بیان خواهیم کرد.

عسل تغذیه‌ای

در این روش کندودار علاوه بر تغذیه زنبورها از شهد گیاهان و گل‌ها به تغذیه آن‌ها با مواد مصنوعی مختلفی از جمله قند، شکر، شیره خرما و یا شیرین‌کننده‌های صنعتی از جمله ساخارین اقدام می‌کند. با این شرایط اگرچه عسل توسط زنبور تولید می‌شود، ولی منبع شهد طبیعی نیست.

دلیل آن هم این است که زنبور در این روش (تغذیه با مواد مصنوعی) عسل بیشتری تولید خواهد کرد و اصلاحا باروری کندو افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند. این شیوه یک شیوه غیر مستقیم در تولید غیرطبیعی محسوب می‌شود.

البته امکان دارد زنبوردار به منظور حفظ زنبور‌ها در بعضی از فصل‌های سال که گل و گیاه در منطقه کاهش می‌یابد، نسبت به تغذیه مصنوعی آن‌ها اقدام نماید، که در این حالت اشکالی وجود ندارد. ولی نباید این عسل را به عنوان عسل طبیعی به فروش رساند و فقط باید جهت تغذیه زنبورها در فصل سرما استفاده شود.

عسل مخلوط

در تشخیص عسل طبیعی با این روش زنبوردار بدین منظور که حجم عسل را افزایش دهد، عسل به دست آمده را با مواد گلوکزی (شربت قند و شکر) و یا شیره‌ میوه‌ها مخلوط کرده و به جای عسل خالص به فروش می‌رساند.

به این خاطر که افزودن هر نوع مواد خارجی به عسل به ویژه اگر در ترکیب آن‌ها از آب استفاده شده باشد موجب تخمیر و ترش شدن آن می‌گردد و مطمئنا برای خریدار هم قابل تشخیص خواهد بود به همین جهت درصد تولید این نوع عسل بسیار اندک است. زیرا با این کار همان میزان عسل طبیعی هم از بین خواهد رفت.

عسل کاملا تقلبی

در این روش عسل به دست آمده کاملا غیر طبیعی بوده و از تغلیظ شیره‌ بعضی از میوه‌ها اعم از خرما، توت و بعضا ملاس چغندر و یا حتی از حرارت دادن مواد گلوکزی (شربت قند) و مواد نشاسته‌ای به منظور قوام دادن به آن تولید می‌گردد. در برخی از موارد از یک‌سری اسانس‌های مشابه با عسل استفاده می‌شود تا عطر و طعمی مشابه آن را پیدا کند.

راه‌های تشخیص عسل طبیعی از تقلبی

همانطور که بیان شد، شیوه‌های گوناگونی جهت تولید و عرضه عسل تقلبی وجود دارد که در اکثر مواقع تشخیص آن‌ها برای خریدار معمولی امری دشوار و حتی غیرممکن است. در ادامه به دو شیوه مطمئن جهت تشخیص صحیح عسل طبیعی اشاره خواهیم کرد.

خرید از فروشنده و زنبوردار مطمئن

ممکن است ساده به نظر برسد، ولی یکی از بهترین راه‌ها به منظور اطمینان یافتن از طبیعی بودن عسل، خرید آن از افرادی است که به آن‌ها مطمئن هستیم و اعتماد داریم که عسل را با مواد دیگری ترکیب نکرده و یا زنبور، تغذیه مصنوعی نداشته است. خرید از زنبوردار معتمد که به صداقت و درستی او اعتماد دارید، می‌تواند مطمئن‌ترین راه جهت تشخیص عسل طبیعی و خرید آن باشد.

تشخیص عسل طبیعی با آزمایش

از جمله راه‌های مطمئن دیگر جهت تشخیص طبیعی بودن عسل آزمایش آن از طریق آزمایشگاه‌های معتبر است. ولی از آن‌جایی که این روش هزینه‌های سنگینی به دنبال دارد، در مواردی پیشنهاد می‌شود که اگر قصد دارید به صورت عمده عسل خریداری نمایید. آزمایش عسل نه تنها می‌تواند طبیعی یا غیر طبیعی بودن عسل را نشان دهد، بلکه قادر است میزان کیفیت عسل که به عواملی همچون رطوبت، میزان ساکارز و غیره وابسته است را هم مشخص کند.

آیا عسل طبیعی شکرک می‌زند؟

کلیه عسل‌های طبیعی پس از یک مدت دچار شکرک می‌شوند. ولی زمان شکرک زدن عسل با توجه به نوع گیاهی که زنبور از شهد آن تغذیه نموده است ممکن است از ۲ هفته تا ۲ سال متغیر باشد. نکته حائز اهمیتی که در این خصوص وجود دارد این است که اگر چه عسل طبیعی دچار شکرک می‌شود، ولی نمی‌توان گفت هر عسلی که شکرک می‌زند کاملا طبیعی است. زیرا عسل تغذیه‌ای ( زنبور تغذیه شده با شکر) هم دچار شکرک می‌شود. در نهایت شکرک زدن عسل معیار مناسبی برای تشخیص طبیعی بودن عسل نخواهد بود. البته امکان دارد زنبوردار از پیش، عسل را در معرض حرارت قرار داده باشد که در این شرایط احتمال دارد عسل اصلا شکرک نزند و یا شکرک زدن آن دیرتر رخ دهد. ولی لازم است بدانید که با این کار بعضی از خواص عسل هم از بین خواهد رفت.