علائم کم کاری تیروئید + اصلی‌ترین راه درمان کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید که به آن Hypothyroidism نیز می‌گویند، زمانی است که غده تیروئید هورمون‌های تیروئیدی کافی برای رفع نیازهای بدن شما تولید نمی‌کند. تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل در جلوی گردن است. هورمون‌های تیروئید نحوه استفاده بدن از انرژی را کنترل می‌کنند، بنابراین تقریباً بر تمام اندام‌های بدن تأثیر می‌گذارند، حتی نحوه ضربان قلب. بدون هورمون‌های تیروئید کافی، بسیاری از عملکردهای بدن شما کند می‌شوند.

برای درمان کم کاری تیروئید باید با داروهای هورمون تیروئید کنترل شود، البته تا زمانی که دوز توصیه شده را طبق دستورالعمل مصرف کنید. هرگز بدون مشورت با پزشک خود، مصرف دارو را قطع نکنید. مصرف بیش از حد داروهای هورمون تیروئید می تواند باعث مشکلات جدی مانند فیبریلاسیون دهلیزی شود. در ادامه علائم کم کاری تیروئید و علت ایجاد این بیماری را در مجله سلامتی دکتر کرمانی می‌خوانید. با ما همراه باشید.

کم کاری تیروئید چیست؟

تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل در جلوی گردن است که هورمون‌های تیروئید به نام‌های تری یدوتیرونین ( T3 ) و تیروکسین ( T4 ) را تولید می‌کند. این هورمون‌ها تنظیم تولید پروتئین، کمک به کنترل درجه حرارت بدن و تاثیر بر تمام جنبه‌های متابولیسم بدن را به عهده دارند. زمانیکه غده تیروئید نتواند به اندازه کافی هورمون تولید کند، کم کاری تیروئید ایجاد می‌شود.

کم کاری تیروئید و اختلال در ترشح هورمون‌های این غده موجب اختلال در متابولیسم بدن خواهد شد.

این بیماری نتیجه آشفتگی تعادل نرمال واکنش‌های شیمیایی در بدن است. در طول زمان اگر کم کاری غده تیروئید درمان نشود، سبب مشکلاتی مانند‌(چاقی، درد مفصل، ناباروری و بیماری قلبی) می‌شود.

علائم کم کاری تیروئید چیست؟

در ابتدا تشخیص کم کاری از روی علائم مشکل است و با پیشرفت بیماری، علائم آن آشکار می‌شود. این علائم عبارتند از:

• خستگی
• یبوست
• صورت پف‌آلود
• افزایش وزن غیر قابل توضیح
• افزایش حساسیت نسبت به سرما
• خشونت صدا
• ضعف عضلانی
• سطح کلسترول خون بالا
• دوره‌های نامنظم قاعدگی
• اسپاسم عضلانی
• تغییرات در رشد مو
• احساس سوزش در انگشتان پا یا انگشتان
• درد عضلانی حساسیت به لمس و سفتی
• درد، سفتی و تورم در مفاصل
• ریزش مو
• ورم پا
• کاهش ضربان قلب
• افسردگی
• اختلال حافظه

وقتی کم کاری تیروئید درمان نشود، علائم و نشانه به تدریج شدیدتر می‌شوند، تحریک مداوم تیروئید برای آزاد کردن هورمون‌های تیروئید سبب بزرگی این غده( گواتر) می‌شود. کم کاری غده تیروئید پیشرفته بندرت سبب میگزدم(کم کاری شدید تروئید همراه با تورم صورت و پوست) می‌شود اما وقتی رخ دهد می‌تواند زندگی را تهدید کند. بنابراین درمان تیروئید کم کار و توجه به نحوه عملکرد این غده و هورمون‌های حیاتی آن ضروری است.

حتما بخوانید:
نشانه های تیروئید که باید مواظبشان باشید

آیا تیروئید کم کار باعث لاغری می‌شود؟

سوال بسیاری این است که آیا کم کاری تیروئید باعث کاهش وزن می‌شود؟ کم کاری تیروئید و لاغری رابطه معکوس دارند. به این معنی که بعید است که کم کاری تیروئید با کاهش وزن مرتبط باشد، زیرا متابولیسم را کند می‌کند، که می‌تواند منجر به افزایش وزن شود و برعکس پرکاری غده تیروئید باعث افزایش سرعت متابولیسم بدن می‌شود که می‌تواند علائم زیادی مانند کاهش وزن، لرزش دست و ضربان قلب تند یا نامنظم ایجاد کند.

تاثیر تیروئید بر روی وزن را از زبان دکتر کرمانی بشنوید:

دلایل کم کاری تیروئید چیست؟

عواملی مانند بیماری‌های خود ایمنی، استعداد ژنتیکی، درمان پرکاری تیروئید، اشعه درمانی، جراحی تیروئید و برخی از داروها سبب می‌شوند تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نکند:

بیماری التهابی تیروئیدیت هاشیموتو

در این عارضه که شایع‌ترین علت کم کاری تیروئید است، سیستم ایمنی بدن آنتی بادی بر علیه بافت‌های خودش تولید کند. هنوز علت اینکه چرا بدن بر علیه بافت‌های خودش واکنش می‌دهد مشخص نیست.

بیماری‌های خودایمنی زمانی اتفاق می‌افتند که سیستم ایمنی آنتی‌بادی‌هایی بسازد که به بافت‌های سالم حمله می‌کنند. گاهی اوقات این فرآیند غده تیروئید را درگیر می‌کند و بر توانایی آن در ساخت هورمون تأثیر می‌گذارد.

مصرف برخی داروهای ضد پرکاری تیروئید

در افرادی که به علت پرکاری تیروئید، بیش از حد هورمون تیروئید تولید می‌شود. برای کاهش و عادی کردن عملکرد تیروئید از ید رادیواکتیو یا داروی ضد تیروئید استفاده می‌شود. با این حال درمان پرکاری تیروئید در برخی موارد می‌تواند سبب کم کاری دائمی تیروئید شود.

جراحی تیروئید

از بین بردن تمام یا بخشی از تیروئید می‌تواند سبب کاهش و یا توقف تولید هورمون تیروئید شود. لذا شما برای تمام عمر نیاز به خوردن هورمون تیروئید دارید.

جراحی غده تیروئید یا قرار گرفتن در معرض پرتودرمانی از دلایل کم کاری تیروئید است.

پرتودرمانی

اگر از اشعه پرتو درمانی در نواحی سر و گردن استفاده شود ممکن است منجر به کم کاری تیروئید شود. به عنوان مثال پرتوهای مورد استفاده برای درمان سرطان‌های سر و گردن می‌تواند غده تیروئید را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به کم کاری غده تیروئید شود.

برخی داروها

تعدادی از داروها مانند لیتیم که در اختلالات روانی استفاده می‌شود ممکن است سبب کم کاری غده تیروئید شود. اگر دارو مصرف می‌کنید، از پزشک خود در مورد تأثیر آن بر غده تیروئید سؤال کنید.

بیماری مادرزادی

برخی از نوزادان با غده تیروئیدی متولد می‌شوند که به درستی کار نمی‌کند. برخی دیگر بدون غده تیروئید متولد می‌شوند. در بیشتر موارد، دلیل اینکه غده تیروئید به درستی رشد نکرده است، مشخص نیست. اما برخی از کودکان یک نوع ارثی از اختلال تیروئید دارند. اغلب، نوزادانی که با کم کاری تیروئید متولد می‌شوند، در ابتدا علائم قابل توجهی ندارند. این یکی از دلایلی است که به غربالگری تیروئید نوزاد ضروری است.

اختلالات مادرزادی تیروئید و مصرف برخی داروها از جمله عوامل موثر در کم کاری تیروئید است.

اختلال هیپوفیز

یکی از علل نسبتا نادر کم کاری تیروئید، نارسایی غده هیپوفیز در تولید کافی هورمون محرک تیروئید (TSH) است. آسیب غده هیپوفیز توسط عواملی مانند( تروما، سکته مغزی، تومور) سبب می‌شود تا تیروئید، ساختن هورمون تیروئید را متوقف کند.

بارداری

تعدادی از زنان در طول بارداری یا پس از بارداری مبتلا به کم کاری غده تیروئید می‌شوند. علت آن تولید آنتی بادی برعلیه غده تیروئید است. اگر این بیماری در دوران بارداری اتفاق بیفتد و درمان نشود، خطر از دست دادن بارداری، زایمان زودرس و پره اکلامپسی را افزایش می‌دهد. پره اکلامپسی باعث افزایش قابل توجه فشار خون در سه ماه آخر بارداری می‌شود. کم کاری تیروئید همچنین می‌تواند به طور جدی روی جنین در حال رشد تأثیر بگذارد.

حتما بخوانید:
بهترین مکمل ها برای سلامت تیروئید

تغذیه نامناسب

عوامل تغذیه‌ای به دلیل انحراف از فیزیولوژی طبیعی غده با اختلال عملکرد تیروئید ارتباط نزدیک دارند. کمبود ید، یکی از اجزای اصلی هورمون‌های تیروئید(T3 و T4)، یکی از شایع‌ترین علل کم کاری و اختلال غده تیروئید در کودکان و بزرگسالان در سراسر جهان است. ید عمدتاً در غذاهای دریایی، جلبک دریایی، گیاهانی که در خاک غنی از ید رشد می‌کنند و نمک یددار یافت می‌شود.

عوارض کم کاری تیروئید بر بدن

این بیماری اگر درمان نشود منجر به عوارضی مانند:

• گواتر(که سبب اختلال بلع یا تنفس می‌شود.)؛
• مشکلات قلبی(مانند افزایش سطح کلسترول بد و اختلال در توانایی پمپاژ قلب ، بزرگی و نارسایی قلب)؛:
• افسردگی؛
• کاهش عملکرد ذهنی؛
• نوروپاتی محیطی( درد، بی حسی و سوزن سوزن شدن در مناطقی که آسیب عصبی وارد شده و همچنین ضعف عضلات و یا از دست دادن کنترل عضلانی)؛
• تولد نوزادان یا نقص هنگام تولد(مشکلات جسمی و فکری) در ماردران مبتلا به کم کاری تیروئید؛
• ناباروری

سطوح پایین هورمون تیروئید در تخمک گذاری دخالت کرده و سبب اختلال در باروی می شود. علاوه بر آن برخی از علل این بیماری مانند(اختلال خود ایمن) نیز باروری را مختل می‌کند. درمان کم کاری تیروئید با هورمون تیروئید ممکن است بطور کامل نازایی را برطرف نکند و نیاز به مداخله با روش‌های دیگر نیز باشد.

• از دست دادن وزن در کم کاری غده تیروئید

از دست دادن وزن یک معامله بزرگ در کاهش این اختلال است. زیرا افراد چاق در معرض ابتلا به بیماری‌های تهدید‌کننده حیات مانند کم کاری غده تیروئید هستند.

خوردن یک رژیم غذایی متعادل و با ید کافی، همراه با ورزش‌های مناسب می‌تواند به حفظ یک زندگی سالم در کم کاری غده تیروئید کمک کند. رژیم غذایی و ورزش نه تنها کمک می‌کند تا تیروئید به خوبی عمل کند بلکه در سلامتی کل بدن نیز موثر است.

مهمترین درمان کم کاری تیروئید با تغذیه از طریق غذاهای حاوی ید و به ویژه نمک یددار است.

از وعده‌های غذایی کوچک و مکرر استفاده کنید. مطالعات نشان داده است که خوردن 5 – 6 وعده غذایی کوچک در روز در کاهش وزن و دفع کردن علائم کم کاری تیروئید موثر است. از آنجایی که ابتلا به این بیماری می‌تواند سبب کند شدن متابولیسم بدن شود. لذا حفظ یک رژیم غذایی مناسب کم کاری غده تیروئید، می‌تواند زندگی شما را نجات دهد.

تشخیص کم کاری تیروئید

از آنجایی که این بیماری بیشتر در زنان مسن است توصیه می‌شود، زنان مسن تست روتین سالیانه انجام دهند. همچنین زنانی که قصد بارداری دارند تست کم کاری غده تیروئید انجام دهند. در موارد خستگی، پوست خشک، یبوست، افزایش وزن و گواتر باید تست  تشخیصی تیروئید انجام شود.

آزمایش‌هایی که برای کم کاری و اختلال غده تیروئید انجام می‌شود شامل TSH, T4, T3RU است:

یک تیروکسین پایین و TSH بالا نشان‌دهنده کم کاری غده تیروئید است. این به این معنی است که برای تحریک تیروئید، TSH بیشتر ترشح می‌شود و لذا TSH بالا می‌رود. اگر در علت کم کاری تیروئید، هیپوفیز یا هیپوتالاموس دخالت داشته باشد، MRI و آزمایشات دیگر ممکن است ضروری باشد. ممکن است کم خونی را نشان دهد یا آنزیم‌های کبدی می‌تواند بالا باشد، پرولاکتین می‌تواند بالا باشد یا الکترولیت سدیم می‌تواند پایین باشد.

مهمترین راه درمان کم کاری تیروئید چیست؟

برای برطرف کردن اختلالات غده تیورئید و کم کاری آن باید مجموعه‌ای از درمان‌ها را با هم داشته باشید:

دارو

روزانه از لوتیروکسین(هورمون تیروئید مصنوعی) استفاده می‌شود. یک الی دو هفته بعد از مصرف قرص احساس خستگی کمتر می‌شود. دارو سطح کلسترول بالا را کاهش می‌دهد و کاهش وزن ایجاد می‌شود. درمان با این دارو معمولاً مادام العمر است اما دوز دارو با نیاز بدن تغییر می‌کند.

مصرف بیش از حد دارو سبب افزایش اشتها، بی خوابی، تپش قلب و رزش بدن می‌شود. در بیماری عروق کرونر و کم کاری شدید تیروئید درمان با مقدار کم شروع و به تدریج افزایش داده می‌شود. برخی از داروها(مکمل‌های آهن، کلستیرامین، هیدروکسید آلومینیم و مکمل‌های کلسیم) و غذا‌هایی مانند(محصولات سویا و رژیم غذایی با فیبر بالا) ممکن است روی جذب هورمون تیروئید تاثیر بگذارند. لذا از خوردن همزمان هورمون‌های تیروئید با آنها اجتناب کنید.

آزمایش

هر سال باید TSH بررسی شود برای تعیین دوز مناسب دارو ابتدا دو تا سه آزمایش TSH انجام می‌شود و دوز دارو تنظیم می‌شود.

برای درمان کم کاری تیروئید مصرف به اندازه غذاهای حاوی ید مانند ماهی، تخم مرغ و لبنیات ضروری است.

تغذیه

ید کافی در رژیم غذایی برای عملکرد طبیعی تیروئید ضروری است زیرا غده تیروئید از ید برای ساخت هورمون های تیروئیدی استفاده می کند. در کشورهای توسعه‌یافته، بیماری تیروئید ناشی از کمبود ید تقریباً با افزودنی‌های ید موجود در نمک و غذا از بین رفته است. خوردن یک رژیم غذایی متعادل، مصرف مکمل ید را غیر ضروری می‌کند. در واقع، ید بیش از حد می‌تواند باعث پرکاری تیروئید در برخی افراد شود.

حتما بخوانید:
بایدها و نبایدهای بیماری تیروئید

همچنین این مواد غذایی نیز حاوی ید هستند:

• جلبک دریایی
• ماهی
• صدف
• لبنیات(شیر، پنیر، ماست)
• تخم مرغ
• جگر گاو
• جوجه
• شیر خشک تقویت شده برای نوزادان

مصرف غذاهای حاوی ید باید زیر نظر پزشک و متناسب با داروهایی مصرفی باشد تا به اندازه مصرف شوند.

با ورزش و تغذیه سالم هم بیماری ها رو شکست بدین و هم به تناسب اندام برسین

درسته که کم کاری تیروئید سرعت کاهش وزن رو کند می کنه، اما این دلیل نمی شه که هیچ اقدامی برای کاهش وزن نکنید.
با رژیم غذایی دکتر کرمانی هم وزن کم کنید، هم سلامتی رو به خودتون هدیه بدید.

برای دریافت رژیم کلیک کن